De Vlaamse Regering riep de lokale besturen op om hun reglementen te herzien zodat de ondernemers op hun grondgebied geen belastingen of retributies moeten betalen op activiteiten of situaties waarop zij door de crisis financieel al zwaar inleveren. Het gaat om terrasbelastingen, toeristenbelastingen, kermisbelastingen, marktstandrechten, …
Daarvoor is een gemeenteraadsbeslissing nodig.
De gemeenteraad heeft verschillende opties:
- Hij kan een belasting- of retributiereglement opheffen of intrekken.
- Hij kan de inwerkingtreding van een belasting- of retributiereglement of van bepaalde artikelen ervan wijzigen naar een latere datum.
- Hij kan een vrijstelling of een tariefvermindering inschrijven in een belasting- of retributiereglement, eventueel in de tijd beperkt.
Het betekent niet dat je voor al die beslissingen onmiddellijk een (virtuele) gemeenteraad moet samenroepen. Sommige beslissingen kunnen nog wel wachten (infra 1).
Met die beslissingen die je niet kan uitstellen (infra 2), moet je omzichtig te werk gaan. Daarom somt ABB hieronder een aantal algemene aandachtspunten voor het geval je overgaat tot een wijziging of opheffing (infra 3).
Als de gemeente bepaalde categorieën van personen - al dan niet onder bepaalde omstandigheden of voor een bepaalde periode - volledig of gedeeltelijk niet aan een belasting of retributie wenst te onderwerpen, vereist dat een opheffing, intrekking of aanpassing van het reglement door de gemeenteraad.
De gemeente moet de belasting/retributie vestigen en invorderen/innen als een belastingplichtige een belasting verschuldigd is op basis van een gemeentelijk belastingreglement (in materiële zin) of als een retributieplichtige een retributie verschuldigd is op basis van een gemeentelijk retributiereglement.
1.Welke beslissingen hoef je niet meteen te nemen?
Nieuwe reglementen en alle wijzigingen aan bestaande reglementen voor directe belastingen.
Directe belastingen verwijzen naar een duurzame toestand, bijvoorbeeld de aanwezigheid van een bedrijf of een bepaalde duurzame activiteit op het grondgebied van de gemeente. Beslissingen over directe belastingen kunnen terugwerken tot 1 januari van het aanslagjaar: de toestand waarop de belasting gevestigd is, wordt immers verondersteld het hele jaar of een groot deel van het jaar te duren.
Directe belastingen zijn bijvoorbeeld:
- de algemene bedrijfsbelasting;
- die op specifieke bedrijfsactiviteiten zoals nachtwinkels, banken, tankstations;
- de belasting op vaste reclameborden;
- de belastingen op de duurzame inname van het openbaar domein zoals bij terrasbelastingen of belastingen op ambulante handel;
- de aangiftebelastingen zoals bijvoorbeeld bij een toeristen- of verblijfstaks.
Directe belastingen worden ook bijna altijd via een kohier ingevorderd en dus op een later tijdstip geïnd.
Nieuwe reglementen of wijzigingen aan bestaande reglementen voor directe belastingen kan je allemaal perfect op een later tijdstip van het aanslagjaar en eventueel met terugwerkende kracht stemmen.
2.Welke beslissingen kan je niet uitstellen?
Nieuwe reglementen en alle wijzigingen aan de bestaande reglementen voor retributies en indirecte belastingen.
We spreken over een retributie als het gaat om een door de overheid verrichte dienst aan een derde in diens persoonlijk belang en waarbij de vergoeding redelijk in verhouding staat tot de kostprijs van de verleende dienst.
Indirecte belastingen verwijzen naar een afzonderlijk feit of wijzen op een eenmalige gebeurtenis.
Het gaat bij retributies en indirecte belastingen om prestaties, afzonderlijke feiten of eenmalige gebeurtenissen waarvoor je de vergoeding (de retributie of belasting) onmiddellijk kan innen. De retributie of indirecte belasting is altijd verschuldigd per afzonderlijke prestatie, per afzonderlijk feit of per eenmalige gebeurtenis.
Beslissingen over retributies en indirecte belastingen kan je ten vroegste toepassen op nieuwe prestaties, nieuwe feiten of nieuwe eenmalige gebeurtenissen vanaf de inwerkingtreding en bekendmaking van het nieuwe of gewijzigde reglement.
Daarom mag je nieuwe reglementen of wijzigingen aan reglementen voor retributies en indirecte belastingen niet uitstellen om ze te kunnen toepassen.
Het gaat bijvoorbeeld over:
- de vergoeding voor de afgifte van vergunningen of administratieve stukken;
- een vergoeding voor de kortstondige inname van het openbaar domein (bijvoorbeeld de inname bij werken of bij ambulante handel);
- een belasting op het verspreiden van reclamedrukwerk of op het kortstondig voeren van reclame;
- een belasting op vertoningen, vermakelijkheden of andere evenementen.
Die reglementen zijn uiteraard niet dringend als de gemeentelijke dienstverlening opgeschort is en er geen betalende diensten verstrekt worden of als die afzonderlijke feiten of eenmalige gebeurtenissen zich niet kunnen voordoen door de COVID-19 maatregelen.
3.Aandachtspunten bij wijzigingen van belasting- en retributiereglementen (naar aanleiding van COVID-19)?
Het wijzigen of opheffen van belasting- en retributiereglementen is een bevoegdheid die uitsluitend de gemeenteraad toekomt.
De gemeenteraad kan daarbij een beslissing nemen over elk reglement afzonderlijk of kan een overkoepelend besluit uitvaardigen dat in één beweging meerdere reglementen opheft of wijzigt. Met die laatste optie kan hij meerdere ingrepen overzichtelijk groeperen als crisismaatregelen. Maar het moet wel duidelijk zijn welke reglementen de gemeenteraad wijzigt, wat de wijzigingen zijn en welke termijnen gelden.
Als de gemeenteraad kiest voor een opheffing of intrekking moet duidelijk zijn welk reglement hij opheft of intrekt. Vermeld daarom altijd de datum van goedkeuring. Bepaal ook concreet vanaf wanneer de opheffing geldt of voor welk aanslagjaar de (tijdelijke) opheffing bedoeld is.
De gemeenteraad kan ook de inwerkingtreding van een geldig belasting- of retributiereglement of bepaalde artikelen ervan uitstellen naar een latere datum. Dat kan een concrete datum zijn of een later te bepalen datum. Het bepalen van de datum kan de gemeenteraad ook doorschuiven naar het college van burgemeester en schepenen. Vertrek daarbij van de bepaling van het oorspronkelijk reglement waarin de heffingstermijn werd bepaald.
De gemeenteraad kan ook kiezen voor een vrijstelling of tariefvermindering, eventueel beperkt in de tijd. Hij kan de bevoegdheid om de concrete datum te bepalen doorschuiven naar het college van burgemeester en schepenen. Het is niet altijd eenvoudig om de vrijstellingsbepaling, inclusief de termijn, duidelijk te formuleren. Daarom kan het aangewezen zijn daar in het overwegende gedeelte van het reglement uitvoeriger op in te gaan. De toegevoegde vrijstelling moet de gemeenteraad altijd voldoende motiveren, bij voorkeur in het overwegende gedeelte van het reglement.
Alle wijzigingen moeten sowieso verwerkt worden in de gecoördineerde reglementen op de website van de gemeente. Ook de wijzigingsbesluiten zelf worden daar gepubliceerd (en gemeld aan de toezichthoudende overheid).
Heb je verder nog vragen? Stuur die naar binnenland@vlaanderen.be.
Deze informatie is gebaseerd op wat momenteel (20/03/2020) bekend is over COVID-19. Omdat de situatie snel evolueert, kan de informatie veranderen.
